بهشت فردوس
بهشت فردوس بالاترین و بهترین مرتبه بهشت است. این بخش از بهشت اختصاص به افرادی دارد که درجه بالایی از ایمان و عمل صالح را داشته باشند. براساس روایات، نور این بهشت از نور پروردگار است و رودهای چهارگانه بهشت از آن سرچشمه می‌گیرد.
معنا
کلمه فردوس در لغت به معنای باغ و بهشت است. فردوس را در اصطلاح بهترین مرتبه بهشت دانسته‌اند که در بالاترین قسمت بهشت قرار گرفته و در بالای آن عرش الهی است.
این کلمه دوبار در قرآن استفاده شده است. پیامبر اسلام توصیه کرده‌اند زمانی که از خداوند چیزی درخواست می‌کنید، بهشت فردوس را درخواست کنید.
توصیفات
براساس روایات، دیوارهای بهشت فردوس از نور می‌باشد و نور غرفه‌ها و اتاق‌هایش از نور پروردگار است. در بهشت فردوس، دو قصر سفید و زرد وجود دارد که یکی برای پیامبر اسلام و خاندانش و دیگری برای حضرت ابراهیم و خاندانش است.
روایتی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده که بهشت فردوس را بهترین بخش بهشت دانسته که رودهای چهارگانه بهشت از آن جاری می‌شود. امام رضا(ع) نیز از قصری در این بهشت سخن گفته که با جواهرات مختلف زینت داده شده، خاکش خوشبو است و انواع درختان و پرندگان خوش‌صدا را دارد.
ساکنان
در آیات و روایات، مصادیق مختلفی برای ساکنان بهشت فردوس ذکر شده است. در سوره کهف بهشت فردوس را برای افرادی دانسته که ایمان داشته و عمل صالح انجام دهند. در سوره مؤمنون افراد امانت‌دار که به عهد خود پایبند هستند و بر نماز خود مواظبت می‌کنند، را وارثان بهشت فردوس دانسته است. در روایات از افرادی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند نیز به عنوان افرادی که به بهشت فردوس می‌روند یاد شده است.
در روایتی از پیامبر اسلام و خاندانش و ابراهیم(ع) و خاندانش به عنوان افرادی که در این بهشت قرار می‌گیرند، نام برده شده است. حضرت فاطمه(س) پس از وفات پیامبر(ص) ایشان را فردی می‌داند که بهشت فردوس جایگاه او است.
برخی محققان معتقدند در مجموع می‌توان درجه والای ایمان و عمل صالح را معیار برای ساکن شدن در بهشت فردوس قرار داد.
بهشت فردوس در ادبیات فارسی
بسیاری از شاعران در اشعار خود از بهشت فردوس یاد کرده‌اند:
| قصر فردوس به پاداش عمل می‌بخشند | ما که رندیم و گدا دیر مغان ما را بس. |
| من ملک بودم و فردوس برین جایم بود | آدم آورد در این دیر خراب آبادم. |
| نقش تو در سینه ما خانه‌نشین شد | هر جا که نشینیم چو فردوس برین شد. |
| گر مخیر بکنندم به قیامت که چه خواهی | دوست ما را و همه نعمت فردوس شما را |
جستارهای وابسته
- جنة الخلد
- بهشت عدن
- جنة المأوی
پانویس
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۶۳.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه، واژه فردوس.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۵۰۲.
- ↑ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۲۹.
- ↑ سوره مومنون، آیه ۸-۱۱؛ سوره کهف، آیه۱۰۷.
- ↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹۶.
- ↑ عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۵.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۶۹.
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۴.
- ↑ سوره کهف، آیه۱۰۷.
- ↑ سوره مؤمنون، آیه ۸-۱۱.
- ↑ طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۳۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۵۶۹.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
منابع
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق و مصحح: جمال الدین میردامادی، بیروت، دارالفکر، دارصادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه.
- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح، علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، محمد جواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ق.
- طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- عریضی، علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.